130 jaar Courier, levend erfgoed in Groningen
"130 Jaar Courier: Levend Erfgoed in Groningen”
In het prachtige Groningse cultuurhistorisch waterlandschap, waar kanalen, riviertjes en maren zich als aderen door het land slingeren, heeft een uniek stuk maritiem erfgoed zijn stempel gedrukt op de geschiedenis: de Tjalk Courier. Al 130 jaar vaart dit bijzondere schip door de wateren van ons land en vertelt het verhaal van een rijk verleden.
Kaastjalk
De Courier is een bijzonder historisch schip met een rijke geschiedenis. Het werd in 1893 gebouwd op de scheepswerf van de Gebr. Mulder in Vierverlaten, Groningen, in opdracht van kaasexporteur fa de Jong uit Hoorn. De Courier zeilde gedurende de eerste twintig jaar over de voormalige Zuiderzee met kaas. Echter na verloop van tijd voldeed het schip niet langer aan de economische eisen van die tijd. Daarom werd besloten om de Courier te verkopen.
Beurt/ vrachtschip
Toen de eerste wereldoorlog uitbrak werd het de Courier gebruikt als munitie schip. Daarna voer ze als beurtschip tussen Nieuwe-Tonge en Rotterdam. In 1920 werd de Courier gekocht door schipper Cornelis Roukema, die het schip in 1928 voorzag van een 30 pk Hollandia motor.
In 1931 kocht H.M. van den Ouden het schip, samen met zijn vrouw en twee dochters voer hij op de Courier. Ze zwierven door heel Nederland en België met verschillende soorten vracht.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Courier door de Duitsers in beslag genomen. Op weg naar Duitsland met een extreem hoge waterstand voeren ze over een wrak en het scheepje zonk. Na de oorlog heeft de toenmalige schipper Hendrik van den Ouden samen met zijn broer het schip weer gelicht en opnieuw opgebouwd. Tot 1958 hebben ze nog gevaren met vracht, maar het scheepje werd te klein en verloor haar economische waarde, ze werd werkschip in de haven van Hoogvliet.
De herontdekking
In 1980 werd de Courier "herontdekt" door Paul in Amsterdam, waar het toen lag als woonboot. Toen hij het schip in 1989 kon kopen bleek het slechts nog een casco te zijn, zelfs de bodem was rot, hij sloeg er direct 5 gaten in.
Hij besloot tot een grondige restauratie, en bracht het schip zoveel mogelijk terug in haar oude staat. Tijdens de restauratie, die vijf jaar in beslag nam, ontstond het idee dat zeilen met zo'n historisch schip een buitengewoon bijzondere ervaring moest zijn. Zodoende kwam de Courier in 1994 opnieuw in de vaart, als zeilend passagiersschip. Helemaal hersteld in haar oude glorie zwierf Paul door de H
ollandse en Friese wateren en liet zijn gasten kennismaken met het levensritme aan boord.
Impressionistisch schilderij live.
Zijn doel was niet alleen om de gasten een onvergetelijke ervaring te bieden maar tevens de mensen aan de wal te laten genieten van een impressionistisch schilderij live.
Als zoon van een kunstenaar was hij altijd al gefascineerd door de schilderijen van de oude meesters, pittoreske waterlandschappen met zeilende scheepjes, molens en pakhuizen. Sinds het begin van zijn carrière in de botenwereld, rond 1975, heeft Paul zich met hart en ziel ingezet voor het behoud van traditionele schepen, nautische tradities en de inpassing daarvan in de ruimtelijke ordening.
Veranderende wereld.
Het verhaal van de Tjalk Courier weerspiegelt echter ook de uitdagingen van het behouden van historische schepen in een steeds veranderende moderne wereld. Een van de meest prangende problemen waarmee dit bijzondere schip en vele andere historische vaartuigen te maken hebben, is de ligplaatsen problematiek.
Even weg uit de race van de 21ste eeuw.
Paul maakte heerlijke tochten met zijn Courier over het IJssel en Markeer, de Waddenzee en Friesland en ontmoette zo zijn vriendin Yvonne. Na een aantal jaren kregen ze het idee hun beider passies te integreren in een bedrijf. Het ambacht van zeilschipper en scheepsrestaurateur samen met bewustwording en persoonlijke ontwikkeling; een levend museum. Een plek waar cultuur, historie, ambachten en bezinning samen kwamen. Even weg uit de race van de 21ste eeuw.
Zoektocht.
Een zoektocht naar een plek begon in Edam, daar waar ze al jaren woonden en werkten bij het fort en de molenmaker. Het fort werd commercieel verkocht en Paul en Yvonne besloten hun geluk elders te beproeven. Hun keuze viel op Dokkum, een prachtig historisch stadje met veel vaarmogelijkheden en de rust en stilte die ze hun gasten wilden bieden.
In december 2008 krijgen ze een ligplaats aangeboden in Dokkum, maar in februari 2009 wordt hen verteld dat ze er toch niet mogen liggen vanwege het feit dat ze op hun schip wonen. Ze besluiten toch te vertrekken naar Friesland, en vinden een plek in een verkoophaven.
Tussen wal en schip.
De jaren die volgen zijn zwaar, zowel emotioneel als financieel.
Paul valt tussen wal en schip en krijgt een zware schouderblessure en ze mogen niet commercieel varen vanaf die plek.
Ze schrijven vele gemeenten in Friesland, Groningen en Overijssel aan en krijgen evenzovele enthousiaste reacties. Maar telkens blijkt als ze op gesprek komen dat ze of een buidel geld mee moeten brengen of dat het niet in het bestemmingsplan past. Ondanks veel inspanningen en gesprekken met verschillende gemeentes krijgen ze nergens toestemming om hun plannen ten uitvoer te brengen.
Einde bedrijf.
Als de gemeenste Sudwestfriesland uiteindelijk na 3 jaar toegeeft dat ze verkeerd hebben gehandeld en de ombudsman Paul en Yvonne in het gelijkstelt is het charterbedrijf van Paul niet meer. De haven waar ze liggen wordt opgedoekt en de Courier gaat op zwerftocht door Friesland.
Groningen.
De enige mogelijkheid die ze nu nog zien is een vrijhaven in Groningen. De havenmeester aldaar is super enthousiast als ze vertellen over hun ideeën. Hij zegt ze een plek toe in Meerstad en tot die tijd kunnen ze in de Noorderhaven, de vrijhaven liggen. Helaas gaat deze havenmeester weg en opnieuw is er geen perspectief.
Salonboot.
Ondertussen heeft Paul een juweel van een salonboot gerestaureerd en wil daarmee zijn bedrijf nieuw leven inblazen. Ze zoeken weer contact met de gemeente en de ambtenaren zijn positief, ze willen er zelfs een pilot van maken. 2 prachtige historische schepen in de Diepenring van Groningen dat zou een aanwinst zijn voor de stad, en ook het maken van rondvaarten zou een meerwaarde zijn voor het kwaliteitstoerisme wat Groningen zo graag wil. Precies zoals in Friesland het geval was komen Yvonne en Paul op de proppen met een tiental mogelijke ligplaatsen hiervoor. De een na de ander wordt van tafel geveegd.
Achterstallig onderhoud.
De Courier heeft in al die jaren flink wat achterstallig onderhoud opgelopen. De financiën voor groot onderhoud ontbreken door gebrek aan inkomen en daarnaast is de Noorderhaven geen geschikte plek voor onderhoud. Gelukkig zijn er ook nog particulieren die wel inzien dat historische schepen een plek verdienen en een meerwaarde bieden voor het cultuurhistorisch waterlandschap van Groningen. Daarom tref je de Courier regelmatig aan varende door de ommelanden of op een ligplek waar onderhoud gedaan kan worden.
